ตอนที่ 1: “ลูกร่างเล็ก...แต่ระบบใหญ่” พัฒนาการเด็กน้อยที่กำลังสร้างร่างกายเพื่อทั้งชีวิต

คำถามที่หมอได้ยินบ่อยที่สุด

แม่: ลูกยังตัวแค่นี้เอง เราต้องใส่ใจระบบภายในขนาดนั้นเลยเหรอหมอ?”

หมอ: ช่วงวัยเตาะแตะ 1-3 ขวบ คือช่วงที่ “ร่างกายเล็กๆ” นี้ ทำงานหนักที่สุดในชีวิตมนุษย์ ไม่ว่าจะเป็น:

การสร้าง “สมองนับล้านเส้นใย” เพื่อเชื่อมโยงภาษา ความคิด และอารมณ์
การสร้าง “ภูมิคุ้มกัน” ที่จะใช้ไปตลอดชีวิต
การพัฒนาระบบ “ลำไส้และขับถ่าย” ที่มีผลต่อทั้งการดูดซึมสารอาหารและอารมณ์

สมอง: ช่วงเวลาทองของสายใยประสาท

หมอ: ช่วงอายุ 1–3 ปี เป็นช่วงที่สมองสร้าง Synapse (จุดเชื่อมของเซลล์ประสาท)มากที่สุด ซึ่งมากถึง 1 ล้านจุดเชื่อมต่อใหม่ต่อวินาที^[1] ถ้าร่างกายขาดสารอาหารที่จำเป็น เช่น DHA Sphingomyelin และ Vitamin B12 เด็กอาจพลาดโอกาสพัฒนาสมองในจังหวะสำคัญนี้

ภูมิคุ้มกัน: ระบบที่ยังสร้างไม่เสร็จในเด็กเล็ก

หมอ: เด็กวัยนี้มีภูมิคุ้มกันที่ยังไม่สมบูรณ์ ทำให้เจ็บป่วยง่าย

แม่: แล้วเราต้องเสริมภูมิคุ้มกันให้ลูกได้อย่างไรบ้างคะ?

หมอ: มากถึง 70-80% ของเซลล์ภูมิคุ้มกันในร่างกายอาศัยอยู่ในลำไส้^[2] นั่นหมายความว่าการดูแลลำไส้ เท่ากับการดูแลภูมิคุ้มกันครับ

ระบบขับถ่าย: มากกว่าแค่ไม่ท้องผูก

หมอ: พ่อแม่มักคิดว่าการขับถ่ายคือแค่ “อึทุกวัน” แต่จริงๆแล้วลำไส้เด็กคือด่านดูดซึมสารอาหาร ถ้าลำไส้ดี ก็จะดูดซึมสารอาหารเช่น DHA วิตามิน และแร่ธาตุได้ดี แต่ถ้าลำไส้อักเสบหรือมีปัญหา การดูดซึมก็จะไม่ดี ทำให้ส่งผลต่อพัฒนาการทางสมองครับ (ผ่าน gut-brain axis)^[3]

หมอขอสรุป:

ถึงเด็กวัยเตาะแตะจะดูตัวเล็ก…แต่จริงๆแล้วร่างกายกำลังสร้างทุกระบบหลักที่จะติดตัวเขาไปทั้งชีวิต เราอาจเห็นแค่ลูกเดินเตาะแตะ แต่จริงๆแล้วข้างในเขากำลัง “วิ่งมาราธอนของชีวิต” นะครับ

คำแนะนำจากหมอ:

สมอง: เน้นนมเสริมสารอาหาร หรือ อาหารที่มี DHA และ Sphingomyelin สูงในช่วง 1,000 วันแรก
ภูมิคุ้มกัน: เสริมใยอาหาร พรีไบโอติก เช่น GOS BIO-ACTIVE เพื่อบำรุงลำไส้ให้ภูมิแข็งแรง
ระบบขับถ่าย: ฝึกกินผักผลไม้ และดื่มนมที่มีสูตรเฉพาะสำหรับเด็กเล็กที่มีใยอาหารเช่น GOS BIO-ACTIVE หรือ PDX

คุณแม่สามารถเลือกให้ลูกดื่มนม UHT เสริมสารอาหารที่ออกแบบมาสำหรับวัยเตาะแตะ ซึ่งควรมี สารอาหารที่สื่อสารกับระบบภายในร่างกายลูกอย่างถูกจังหวะ เพราะการเสริมตั้งแต่ยังเล็ก คือการวางรากฐานให้เค้า “สมองไว ภูมิแข็งแรง และขับถ่ายดี” ไปตลอดครับ

นายแพทย์ วรวิทย์
กันทะมาลี

Written by:

กุมารเวชศาสตร์โรคติดเชื้อ
โรงพยาบาลพญาไท 3

นายแพทย์ วรวิทย์
กันทะมาลี

กุมารเวชศาสตร์โรคติดเชื้อ
โรงพยาบาลพญาไท 3

Written by:

นายแพทย์ วรวิทย์
กันทะมาลี

กุมารเวชศาสตร์โรคติดเชื้อ
โรงพยาบาลพญาไท 3

ข้อมูลอ้างอิง:

1. Center on the Developing Child, Harvard University. Brain Architecture.

2. Vighi, G., et al. Allergy and the gastrointestinal system. Clinical & Experimental Immunology (2008); Wiertsema, S.P., et al. The Interplay between the Gut Microbiome and the Immune System in the Context of Infectious Diseases throughout Life and the Role of Nutrition in Optimizing Treatment Strategies. Nutrients (2021).

3. Cryan, J.F., Dinan, T.G. Mind-altering microorganisms: the impact of the gut microbiota on brain and behaviour. Nature Reviews Neuroscience (2012)